บริษัท อินเทอเวลธ์ เฮลธ์แคร์ จำกัด

โรคภูมิแพ้อากาศ การป้องกัน และการทานอาหารเพื่อดูแลสุขภาพ

ในยุคที่สภาพอากาศเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ฝุ่น PM 2.5 และมลภาวะรอบตัวเพิ่มมากขึ้น “โรคภูมิแพ้อากาศ” กลายเป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่คนไทยจำนวนมากต้องเผชิญ โดยเฉพาะในกลุ่มคนวัยทำงานและเด็กวัยเรียนที่ต้องอยู่ในห้องแอร์เป็นเวลานาน

แม้โรคนี้จะไม่อันตรายถึงชีวิต แต่สร้างความรำคาญและส่งผลต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล หรือจามติดต่อกันในตอนเช้า บทความนี้จะพาคุณทำความเข้าใจ สาเหตุของโรคภูมิแพ้อากาศ วิธีป้องกันที่ถูกต้อง และอาหารที่ช่วยดูแลร่างกายให้แข็งแรงจากภายใน

1. โรคภูมิแพ้อากาศคืออะไร

โรคภูมิแพ้อากาศ (Allergic Rhinitis) เกิดจากการที่ร่างกายมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ในอากาศมากเกินไป เช่น

ฝุ่นในบ้านและไรฝุ่น
ละอองเกสรดอกไม้
ควันบุหรี่ ควันรถ
กลิ่นน้ำหอม หรือสารเคมีบางชนิด
อุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว เช่น จากร้อนสู่เย็นทันที

เมื่อร่างกายสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ ระบบภูมิคุ้มกันจะหลั่งสาร “ฮีสตามีน (Histamine)” ออกมา ส่งผลให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น

อาการทั่วไปที่พบได้บ่อย:

จามบ่อย โดยเฉพาะตอนเช้า
คัดจมูก น้ำมูกใส หรือมีเสมหะไหลลงคอ
คันจมูก คันตา หรือคันเพดานปาก
นอนกรน หายใจไม่สะดวก โดยเฉพาะในห้องแอร์
อ่อนเพลีย เหนื่อยง่ายจากการหายใจไม่เต็มปอด

2. ปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดโรคภูมิแพ้อากาศ

โรคนี้สามารถเกิดได้ทั้งจาก พันธุกรรม และ สิ่งแวดล้อมรอบตัว

หากมีพ่อแม่หรือญาติพี่น้องเป็นภูมิแพ้ โอกาสที่ลูกจะเป็นก็สูงถึง 40–60%
การอยู่ในที่อับชื้น มีฝุ่นสะสม หรือเปิดแอร์เป็นเวลานาน ก็เพิ่มโอกาสกระตุ้นอาการได้เช่นกัน

ปัจจัยกระตุ้นที่พบบ่อย:

การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิฉับพลัน
มลภาวะ ฝุ่น PM 2.5
การนอนดึก พักผ่อนไม่เพียงพอ
ภาวะเครียด และระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
การดื่มน้ำน้อย ทำให้เยื่อบุจมูกแห้ง

3. วิธีป้องกันโรคภูมิแพ้อากาศ

แม้โรคนี้จะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถควบคุมอาการและลดการเกิดซ้ำได้ หากรู้จักปรับพฤติกรรมและสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม

3.1 หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้

ทำความสะอาดบ้านสม่ำเสมอ โดยเฉพาะบริเวณที่มีฝุ่น เช่น ผ้าม่าน พรม และหมอน
หมั่นซักผ้าปูที่นอนสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ด้วยน้ำอุ่นอย่างน้อย 60°C เพื่อกำจัดไรฝุ่น
หลีกเลี่ยงการเลี้ยงสัตว์ที่มีขนในห้องนอน
ใช้ เครื่องฟอกอากาศ (Air Purifier) ช่วยกรองฝุ่น PM 2.5 และสารก่อภูมิแพ้

3.2 ปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน

หลีกเลี่ยงอยู่ในที่มีควันหรือกลิ่นแรง เช่น ควันบุหรี่ หรือกลิ่นน้ำหอม
ดื่มน้ำให้เพียงพอวันละ 6–8 แก้ว เพื่อให้เยื่อบุจมูกชุ่มชื้น
ออกกำลังกายเบา ๆ สัปดาห์ละ 3–4 ครั้ง เพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน
หมั่นล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ (Normal Saline) ช่วยลดสิ่งระคายเคือง
พักผ่อนให้เพียงพอและนอนหลับในห้องที่อากาศถ่ายเทดี

4. อาหารที่ช่วยลดอาการภูมิแพ้อากาศ

อาหารมีบทบาทสำคัญในการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน และช่วยให้ร่างกายต่อสู้กับสารก่อภูมิแพ้ได้ดีขึ้น
ต่อไปนี้คืออาหารที่แพทย์และนักโภชนาการแนะนำสำหรับผู้มีอาการภูมิแพ้อากาศ

4.1 อาหารที่ควรกินบ่อยๆ

1. ผักและผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง
เช่น ส้ม มะนาว กีวี ฝรั่ง และบรอกโคลี — วิตามินซีช่วยลดการหลั่งฮีสตามีนและเสริมภูมิคุ้มกัน

2. อาหารที่มีโอเมก้า 3
เช่น ปลาแซลมอน ปลาทู ถั่ววอลนัต และเมล็ดแฟลกซ์ ช่วยลดการอักเสบของเยื่อบุจมูก

3. อาหารที่มีโปรไบโอติก (Probiotics)
เช่น โยเกิร์ต นมเปรี้ยว หรืออาหารหมัก ช่วยปรับสมดุลจุลินทรีย์ในลำไส้ ซึ่งเกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันโดยตรง

4. สมุนไพรไทยช่วยต้านภูมิแพ้
เช่น กระเทียม ขิง ขมิ้น และฟ้าทะลายโจร มีสารต้านการอักเสบและช่วยให้ระบบทางเดินหายใจโล่งขึ้น

4.2 อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง

อาหารแปรรูปและของมัน ของทอด
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีน
อาหารที่มีสารกันบูดหรือกลิ่นแต่งสังเคราะห์
เพราะสิ่งเหล่านี้อาจกระตุ้นให้เกิดการอักเสบและเพิ่มความไวต่อภูมิแพ้ได้

5. เสริมภูมิคุ้มกันด้วยการใช้ชีวิตอย่างสมดุล

นอกจากการกินอาหารที่ดีแล้ว การดูแลสุขภาพกายใจให้แข็งแรงก็สำคัญไม่แพ้กัน เช่น

ออกกำลังกายเป็นประจำ (เดินเร็ว ว่ายน้ำ โยคะ)
รับแสงแดดอ่อน ๆ ช่วงเช้าเพื่อกระตุ้นวิตามินดี
ฝึกหายใจลึก (Deep Breathing) เพื่อช่วยให้ปอดทำงานเต็มที่
หลีกเลี่ยงความเครียด เพราะฮอร์โมนความเครียดจะกดการทำงานของภูมิคุ้มกัน

สรุป — เข้าใจและดูแลโรคภูมิแพ้อากาศได้ด้วยตัวเอง

โรคภูมิแพ้อากาศอาจหลีกเลี่ยงไม่ได้ทั้งหมด แต่สามารถ “อยู่ร่วมกับมันได้อย่างสบาย” หากเข้าใจวิธีจัดการที่ถูกต้อง
การปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน เช่น รักษาความสะอาด หลีกเลี่ยงฝุ่น และเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อระบบภูมิคุ้มกัน จะช่วยลดความถี่ของอาการและทำให้ร่างกายแข็งแรงจากภายใน

อย่ารอให้ภูมิแพ้กลายเป็นอุปสรรคในชีวิตประจำวัน
เริ่มดูแลตัวเองตั้งแต่วันนี้ ด้วยการ “ป้องกันที่ต้นเหตุ” — เพราะสุขภาพดี เริ่มได้จากการหายใจอย่างโล่งและสบายทุกวัน