ไข้หวัดใหญ่คืออะไร? ต่างจากไข้หวัดธรรมดายังไง

บทความนี้เหมาะสำหรับเว็บไซต์โรงพยาบาล, คลินิก, บล็อกสุขภาพ หรือเพจให้ความรู้ทางการแพทย์
เนื้อหาครอบคลุมตั้งแต่ความหมายของไข้หวัดใหญ่, ชนิดของเชื้อไวรัส, กลไกการติดเชื้อ, ความแตกต่างจากไข้หวัดทั่วไป, อาการเตือน, วิธีป้องกัน และแนวทางดูแลตนเองครับ

---

บทนำ

หลายคนมักใช้คำว่า “ไข้หวัด” กับ “ไข้หวัดใหญ่” แทนกัน แต่ความจริงแล้วทั้งสองโรค ไม่เหมือนกัน
ไข้หวัดธรรมดา (Common Cold) มักมีอาการไม่รุนแรงและหายเองภายในไม่กี่วัน
ขณะที่ ไข้หวัดใหญ่ (Influenza) เกิดจากเชื้อไวรัสคนละชนิด มีอาการรุนแรงกว่า แพร่เชื้อได้เร็ว และอาจมีภาวะแทรกซ้อนถึงขั้น “ปอดอักเสบ” ได้ โดยเฉพาะในเด็ก ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีโรคประจำตัว

ดังนั้น การแยกความแตกต่างระหว่างไข้หวัดใหญ่กับไข้หวัดทั่วไป จะช่วยให้เรารักษาได้ถูกวิธี และป้องกันการแพร่กระจายได้อย่างมีประสิทธิภาพ

---

ไข้หวัดใหญ่คืออะไร?

ไข้หวัดใหญ่ (Influenza) เป็นโรคติดเชื้อทางเดินหายใจที่เกิดจาก ไวรัสอินฟลูเอนซา (Influenza Virus)
ไวรัสชนิดนี้จะทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุทางเดินหายใจ ตั้งแต่จมูก คอ หลอดลม จนถึงปอด

▪️ สายพันธุ์ของไวรัสไข้หวัดใหญ่

เชื้อไวรัสอินฟลูเอนซามีทั้งหมด 4 ชนิดหลัก ได้แก่

1. Influenza A – พบบ่อยที่สุด และเป็นสาเหตุของการระบาดใหญ่ทั่วโลก (Pandemic) เช่น ไข้หวัดใหญ่ 2009 (H1N1)

2. Influenza B – มักระบาดในวงจำกัด เช่น ภายในประเทศหรือโรงเรียน

3. Influenza C – ก่ออาการเบา คล้ายหวัดทั่วไป

4. Influenza D – พบในสัตว์ เช่น วัว ควาย ยังไม่พบติดในคน

เชื้อที่ทำให้เกิดโรคในคนส่วนใหญ่คือ Influenza A และ B ซึ่งมักกลายพันธุ์ได้ทุกปี จึงต้องมีการ “ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ประจำปี” เพื่อป้องกันสายพันธุ์ใหม่ที่ระบาด

---

ไข้หวัดธรรมดาคืออะไร?

ไข้หวัดธรรมดา (Common Cold) เป็นโรคติดเชื้อทางเดินหายใจเช่นกัน
แต่เกิดจากไวรัสอีกกลุ่มหนึ่ง เช่น Rhinovirus, Coronavirus, Adenovirus หรือ Parainfluenza

โรคนี้พบได้บ่อยโดยเฉพาะในเด็กเล็กและผู้ที่ภูมิต้านทานต่ำ
มีอาการไอ จาม คัดจมูก แต่โดยทั่วไปจะไม่รุนแรง และสามารถหายได้เองภายใน 5–7 วัน โดยไม่ต้องใช้ยาต้านไวรัส

---

ความแตกต่างระหว่างไข้หวัดใหญ่ กับ ไข้หวัดธรรมดา

---

กลไกการติดเชื้อและการแพร่กระจาย

ทั้งไข้หวัดใหญ่และไข้หวัดธรรมดา “ติดต่อทางละอองฝอย (Droplet)” จากการไอ จาม หรือพูดใกล้กัน
รวมถึงการสัมผัสพื้นผิวที่มีเชื้อแล้วนำมาสัมผัสจมูกหรือปาก

แต่เชื้อไข้หวัดใหญ่แพร่ได้เร็วกว่า และสามารถแพร่เชื้อได้ตั้งแต่

• 1 วันก่อนเริ่มมีอาการ

• ไปจนถึง 5–7 วันหลังเริ่มป่วย

ในขณะที่ไข้หวัดธรรมดามักแพร่เชื้อได้ช่วงสั้นกว่า

---

อาการสำคัญของไข้หวัดใหญ่ที่ควรสังเกต

• ไข้สูง 38°C ขึ้นไป ร่วมกับหนาวสั่น

• ปวดศีรษะมาก ปวดกล้ามเนื้อ ปวดหลัง

• เหนื่อยง่าย ไม่มีแรง

• เจ็บคอ ไอแห้ง (บางรายไอมากจนแน่นหน้าอก)

• เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน

• บางรายมีอาการหอบ หายใจเร็ว หรือเจ็บหน้าอก (สัญญาณปอดอักเสบ)

หากมีอาการเหล่านี้ควรพบแพทย์ภายใน 48 ชั่วโมง เพราะช่วงเวลานี้เป็นระยะที่ยาต้านไวรัสได้ผลดีที่สุด

---

กลุ่มเสี่ยงที่อาการอาจรุนแรง

1. เด็กเล็กอายุต่ำกว่า 5 ปี

2. ผู้สูงอายุเกิน 65 ปี

3. หญิงตั้งครรภ์

4. ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดัน หัวใจ หอบหืด

5. ผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ หรือได้รับยากดภูมิ

กลุ่มเหล่านี้อาจเกิด ภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดบวม หูอักเสบ หรือหัวใจอักเสบ
จึงควรได้รับการดูแลจากแพทย์ใกล้ชิดและฉีดวัคซีนป้องกันทุกปี

---

วิธีป้องกันไข้หวัดใหญ่

1. ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี – เพราะเชื้อกลายพันธุ์ตลอดเวลา

2. ล้างมือบ่อย ๆ ด้วยสบู่หรือแอลกอฮอล์เจล

3. หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ผู้ป่วย หรือในที่แออัด

4. ใส่หน้ากากอนามัยเมื่อมีอาการไอจาม

5. พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และกินอาหารมีประโยชน์

---

การรักษาไข้หวัดใหญ่

การรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ

• ผู้ป่วยทั่วไปสามารถพักผ่อน ดื่มน้ำมาก ๆ และรับประทานยาลดไข้

• แพทย์อาจให้ ยาต้านไวรัส (Oseltamivir, Zanamivir) เพื่อช่วยลดระยะของโรค

• ควรแยกผู้ป่วยออกจากผู้อื่นประมาณ 7 วันหลังเริ่มมีอาการ

❗ ห้ามซื้อยาปฏิชีวนะกินเอง เพราะยาปฏิชีวนะใช้ไม่ได้กับไวรัส

---

สรุป

ดังนั้น หากคุณมีไข้สูง ปวดเมื่อยมาก หรืออาการไม่ดีขึ้นภายใน 2–3 วัน
ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อแยกให้ชัดว่าเป็น “ไข้หวัดธรรมดา” หรือ “ไข้หวัดใหญ่”
เพราะการวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้องตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนได้ดีที่สุดครับ